آسیب های تربیت دینی و ارائه راهکارهای مناسب از دیدگاه صاحبنظران

توضیحات

مشخصات مقاله:

نویسندگان: محمد رحمان پور، سید ابراهیم میرشاه جعفری

چکیده:

این پژوهش با هدف شناخت آسیب‌های تربیت دینی به منظور ارائه راهکارهای مناسب از دیدگاه صاحبنظران با محوریت برنامه ریزی درسی انجام شده است. پژوهش از نوع کیفی و روش گردآوری داده‌ها میدانی، از نوع کتابخانه ای و مصاحبه بود. در مرحله اول، آسیب‌های تربیت دینی در سه محور فرهنگی، آموزشی و مذهبی ـ ایدئولوژیکی از متون اسلامی استخراج، و با روش تحلیل محتوای اسنادی تحلیل شد. سپس با استفاده از مصاحبه، راهکارهای برون رفت از مسائل تربیت دینی از دیدگاه متخصصان مورد بررسی قرار گرفت.

جامعه آماری، صاحبنظران حوزه تربیت دینی در آموزش و پرورش و آموزش عالی بود که با روش نمونه گیری هدفمند با ده نفر از آنان مصاحبه به عمل آمد. مصاحبه‌ها به صورت نیمه ساختار یافته تدوین شد و روایی محتوایی آن مورد تأیید چند صاحبنظر قرار گفت. نتایج حاکی است که برخوردهای تعصب آمیز و قشر یگونه، کج فهمی‌ها، بد فهمی‌های دینی از سوی افراد و هم چنین ناکارامدی نظام‌های تربیت دینی مهمترین آسیب‌ها بود. راهکارهای این نوشتار نیز نشان داد که ترویج رویکرد عقل ورزی، دوری جستن از تعصبات و تمایلات فردی و جمعی، لزوم رعایت تفاوت‌های فردی و استفاده از ‌‌روش‌های آموزشی مسئله ـ محور در برنامه‌ریزی های درسی تربیت دینی، می‌تواند زمینه برونرفت از آسیب‌ها را‌ فراهم سازد.‌

آسیب های تربیت دینی چیست؟

بر اساس اطلاعات جدول میتوان گفت که این بعد از آسیب‌ها به مدیریت در سطح کلان و دولت‌ها در ارتباط با تربیت دینی اشاره دارد. این نوع آسیب‌ها مشخص کننده دیدگاه دولت‌ها نسبت به دین و تربیت دینی است و موضع آنها را نسبت به آن مشخص میسازد؛ لذا این بعد نشاندهنده این است که رویکرد دولت‌ها و زمامداران آن نسبت به تربیت دینی می‌تواند برای نظام تربیت مسئله آفرین باشد.

راهکارهای رویارویی با آسیب های تربیت دینی از دیدگاه صاحبنظران چیست؟

در این بخش، نتایج مصاحبه با صحبنظران به روش‌ مقوله بندی انجام گرفت و نتایج آن در قالب جدول زیر دسته بندی و نشان داده می‌شود. در هر مورد یک نمونه از نظر مصاحبه شوندگان به صورت نقل قول مستقیم ارائه می گردد. با توجه به اینکه سؤال اصلی از قبل مشخص بود، مصاحبه شوندگان به سؤال اصلی پاسخ دادند و بر اساس پاسخ آنها در قالب مقوله‌های زیر دسته بندی شدند.

کلید واژه‌ها:

آسیب‌های تربیت دینی، راهکارهای تربیت دینی، برنامه ریزی درسی، تربیت دینی و برنامه ریزی درسی

منابع:

• قرآن مجید.
• آزاد ارمکی، تقی؛ مدیری، فاطمه (1390). تأثیر متفاوت دینداری بر حوزه‌های عمومی و خصوصی. فصلنامه جامعه شناسی مطالعات جوانان. ش 3: 7 تا 23.
• ابراهیمی دهشیری، محمد حسن (1390). اصول تغییر و اصلاح رفتار در سیره معصومان. ماهنامه معرفت. ش 16: 51 تا 57.
• احمدی، سید احمد (1380). اصول و روش‌های تربیت در اسلام. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی.
• اعلایی، غلامحسین؛ گلستانی، سید هاشم؛ کشتی آرای، نرگس (1391). تحلیل معرفت عقلانی مطرح شده در آیات قرآن کریم بر اساس تفسیر المیزان و دلالت‌های آن بر اهداف برنامه‌های درسی تربیت دینی. فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، ش 6: 20 تا 36.
• باقری، خسرو (1388). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. ج 2. تهران: انتشارات مدرسه.
• بت شکن، رضوان؛ سعادتمند، زهره (1394). آسیب‌شناسی برنامه درسی دینی پیش دبستانی از دیدگاه متخصصان و مربیان دینی. کنفرانس بین‌المللی مهندسی و علوم کاربردی. امارات: دبی.
• پاکزاد، عبدالعلی (1390). روش‌های تربیتی در قرآن. ماهنامه معرفت. ش 16: 13 تا 32.
• خالقی خواه، علی؛ مسعودی، جهانگیر (1389). رویکرد تربیت دینی با توجه به دو مؤلفه عقل‌محوری و ایمان محوری. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی. ش 11: 121 تا 144.
• خوانساری، جمال‌الدین محمد (1360). شرح غررالحکم و دررالکلم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.